منیزیم چیست ؟
منیزیم (به انگلیسی: Magnesium) فلزی است به رنگ سفید یا نقرهای با نشان شیمیایی Mg، عدد اتمی ۱۲، وزن اتمی ۲۴٫۳۰۵۰ و ساختار بلور آن شش گوش یا هگزاگونال متراکم است. نام منیزیم از واژهٔ یونانی Magnesia حوضهای در Thessaly یا از نام شهر قدیمی Magnesia در آسیای صغیر گرفته شدهاست. هشتمین عنصر فراوان در پوسته زمین و سومین عنصر فراوان و محلول در آب دریاست. منیزیم در گروه دو (IIA) جدول تناوبی به عنوان فلز قلیایی خاکی قرار دارد.
ویژگیهای منیزیم
منیزیم به عنوان سبکترین فلز صنعتی با ویژگیهای منحصر به فرد متالورژیکی، کاربردهای وسیعی در صنایع مختلف یافتهاست. علیرغم وجود محدودیتهای ذاتی در تولید و استفاده از منیزیم به دلیل این ویژگیها روز به روز به کاربرد این فلز در صنایع مختلف افزوده میشود.[۱] میتوان از ویژگیهای منحصر به فرد منیزیم موارد زیر را برشمرد:
منیزیم با چگالی ۱٫۷ گرم بر سانتیمتر مکعب، سبکترین فلز با قابلیت تولید قطعات صنعتی است. چگالی منیزیم ۳۰ درصد از آلومینیوم کمتر (چگالی آلومینیوم ۲٫۷ گرم بر سانتیمتر مکعب) و تنها ۲۰ درصد چگالی آهن است (چگالی آهن ۷٫۸ گرم بر سانتیمتر مکعب). این ویژگی منحصر به فرد جذابیت فراوانی برای استفاده از این فلز در تولید قطعات متحرک و صنعت حمل و نقل ایجاد کردهاست.
همراه با چگالی پایین، آلیاژهای منیزیم استحکام قابل توجهی از خود نشان میدهند. این ویژگی سبب افزایش نسبت استحکام به وزن این فلز شدهاست. به عنوان مثال جهت تغییر جنس تیری ۱۰ کیلویی از فولاد، میتوان بدون تغییر چقرمگی از تیری منیزیمی با وزن ۳٫۸ کیلوگرم استفاده کرد. نسبت بالای استحکام به وزن سبب شده در بسیاری از قطعات مختلف صنایع هوایی و خودروسازی از منیزیم استفاده شود. نمونه چنین قطعاتی پوسته جعبه دنده هلیکوپتر است.
از ویژگیهای دیگر آلیاژهای منیزیم میتوان به قابلیت جذب ارتعاشات توسط این فلز اشاره کرد. این ویژگی سبب شدهاستفاده از آلیاژهای منیزیم برای مدیریت ارتعاشات مخصوصاً در صنعت خودرو بسیار مورد توجه قرار گیرد. در مقایسه با آلیاژ آلومینیوم A356 با ضریب میرایی ۱٪ در تنش ۱ مگا پاسکال، برای آلیاژ AZ91 منیزیم این ضریب ۲۵٪ است. در تنش ۱۰۰ مگا پاسکال این ضریب برای آلومینیوم A356 %4 و برای منیزیم AZ91 %54 است.
علاوه بر قابلیت میرایی ارتعاشات، منیزیم سپری قوی در برابر امواج الکترو مغناطیس نیز است. دیوارهای ۱ میلیمتری از منیزیم به راحتی میتواند امواجی با شدتهای بالاتر از ۸۵ دسی بل را سد کند. از این ویژگی منیزیم برای تولید بدنه تلفنهای همراه، تجهیزات الکترونیکی، نظامی و تولید سیمهای انتقال اطلاعات پرتوان استفاده میشود.
یکی دیگر از خصوصیات آلیاژهای منیزیم در مقایسه با آلومینیوم پایداری ابعادی در برابر تغییرات حرارتی است. در منیزیم، پارامترهای مختلف خواص حرارتی مانند رسانایی پایینتر و گرمای ویژه بالاتر از آلومینیوم است. از جمله فرایندهای تحت تأثیر خواص حرارتی ماشین کاری دقیق است. آلیاژهای منیزیم حین گرم و سرد شدن سریع در فرایند ماشین کاری، تغییرات ابعادی کمی دارند. این ویژگی ماشین کاری دقیق این آلیاژها را سادهتر میسازد.
منیزیم در مقایسه با آلومینیوم، سیالیت بالا در ریختهگری، نیاز به فشار کمتر در دایکست و عدم واکنش با فولاد در بوته و قالب است. با در نظر گرفتن این مزایا میتوان برای دایکست قطعهای منیزیمی از دستگاههای دایکست با ظرفیت کمتر استفاده نموده و تعداد به مراتب بیشتری قطعه در قالبهای مشابه فولادی تولید کرد.
تولید منیزیم از آب دریا
در روش تولید منیزیم از آب دریا، منیزیم به صورت هیدروکسید رسوب کرده و به وسیلهٔ واکنش با اسیدکلریدریک، به کلرید منیزیم تبدیل میشود. کلرید منیزیم به وسیلهٔ تبخیر محلول، بازیافت شده و فلز منیزیم به وسیلهٔ الکترولیز نمک مذاب بدست میآید.
کاربردهای منیزیم در صنایع مختلف به شرح زیر است:
دیرگداز
آلیاژ
تولید فلز منیزیم
داروسازی
سولفور زدایی و نودولی شدن در صنعت آهن و فولاد
کاربردهای شیمیایی
اکسید منیزیم
کربنات منیزیم
بی سولفید منیزیم
سولفات منیزیم * کلرید منیزیم
هیدروکسید منیزیم
منیزیای پختهشده
مکمل غذای حیوانات